Fatsa Çevre İlçeleri

Aybastı Hakkında

Yunan kaynaklarına göre Aybastı’yı içine alan bölgede ilk egemen halk kütleleri Halipler, Kolklar, Kokanlar ve Tiberenlerdir. (Ayrıca kazada tarih öncesi devirlere ait mağara yapıtları da mevcuttur). Bu kavimler Hitit, Pers, Met ve Pont Devletlerine bağlı olarak yaşamışlar ve demircilikle uğraşmışlardır. M.S 4 yy da bölge Peçenek ve Uz Türklerinin akınlarına uğramış ve işgal edilmiştir. Dillerini ve geleneklerinin unutmayan bu Türk boyları daha sonra gelen Türk boyları ile bütünleşmiştir. Roma hakimiyetinden sonra Aybastı M.S 395 de Doğu Roma İmparatorluğuna bağlanmıştır.

Malazgirt zaferinden sonra Orta Anadolu da kurulan Türk beyliklerinden biri olan Danışmentliler, Melik Emir Gazi döneminde Aybastı ve çevresini ele geçirmiştir. (1115 - 1134) Danışmentliler dönemi Anadolu Selçuklu Sultanı Il. Kılıç Arslan tarafından sona erdirilmiştir. (1175 ) Aybastı da Danışmentliler devrinde yapılan savaşlarda şehit düşmüş asker ve komutanlara ait mezarlara rastlanılmaktadır. Kutlu Doğmuş Evliyası, Kümbet Evliyası etraflarında çok sayıda şehit mezarları mevcuttur. Kösedağ savaşından sonra Kadı Burhanettin Beyliği’nin hakimiyet dönemi başlamıştır.

Aybastı , 1427 /28 Canik seferi ile Osmalı topraklarına katılmıştır. İlçe, Tokat/Niksar yöresini sahile – Fatsa Limanına - bağlayan en kısa ve emniyetli yol üzerinde olması nedeniyle önem kazanmıştır. Yöre idari merkeze olan uzaklığı ve ormanlık oluşu nedeniyle her devirde kanun ve asker kaçaklarının barınağı haline gelmiştir. Yerli Bey’ler her zaman sorun çıkarmışlar, bu yüzden Osmanlı Devleti Aybastı ve çevresinde her zaman fazla askeri kuvvet bulundurmuştur. III. Mehmet döneminde Sancak Beyliği elinden alındığı iddiası ile isyan çıkarıp devleti uğraştıran Celali ve Karayazıcı devlet kuvvetlerinden kaçarak Canik dağlarında Perşembe yaylasına sığınmış ve burada ölmüştür. ( 1603 )

Aybastı 1871 ‘ de Ordu Kazasına bağlı bir nahiyedir. 1870 ‘ de Belediye Teşkilatının mevcut olduğu ve Belediye Başkanının İbrahim Ağa olduğu iddia edilmektedir. 1874 yılında ise Aybastı, Padişah iradesiyle Kaza yapılmış olup, Kaymakamı Ali Ağa ‘ dır. Prof. Dr. Bahaettin Yediyıldız ‘ ın verdiği bilgiye göre Aybastı 1871 , 1892 , 1907 ‘ de Ordu Kazasına bağlı bir nahiye merkezidir. Cumhuriyet’ in ilanından sonra 1928 ‘ de Ordu merkez kazasına bağlı iken 1945 ‘ te Gölköy İlçesine bağlanmıştır. 1959 ‘ da ise İlçe yapılmıştır.

Coğrafi Durum ve İklim

Orta Karadeniz Bölgesinde Canik dağlarının Kuzey yamacında kurulmuş olan ilçe Fatsa’nın güneyinde 54 km içerdedir. Doğusunda Gölköy, Batısında Korgan, Kuzeyinde Fatsa ve Güneyinde Reşadiye ilçeleri yer alır. İklim olarak Karadeniz ve Karasal iklim birlikte yaşanır. Başlıca akarsuları Aybastı ve Armutludur.

Nüfus

2018 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçlarına göre: 22.783

Çamaş Hakkında

Çamaş'ın tarihi çok eskiye dayanır. Anadolu'nun fethinden sonra 11 yy dan itibaren merkezi Niksar da bulunan Danışmentli Devletinin idaresine girmiş, buralarda Oğuz boy ve aşiretleri yeni köyler kurmaya başlamışlardır. Çamaş adı 1485 lerden evvel tımar beyliği yaptığı iddia edilen Mehmet Çamaş'tan gelmektedir. Çamaş , idari olarak Osmanlı döneminde Ordu Sancağına bağlıdır. İdari olarak Bolaman mea Çamaş nahiyesi adı ile anılmıştır. 1930 yılında ayrı bir bucak haline getirilmiş ve Ordu merkeze bağlanmıştır. 1944 yılında köyleri ile birlikte Fatsa'ya bağlanmıştır. 1971 yılında Sarıyakup Belediyesi, 14 Şubat 1975 de Çamaş Belediyesi kurulmuştur. 17 Mart 1985 yılında Seçimle her iki belediye Çamaş adıyla birleşmiştir. Çamaş 9 Mayıs 1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla İlçe olmuştur.

Coğrafi Durum ve İklim

İlçenin batısında Çatalpınar, Doğusunda Fatsa ve Gürgentepe Kuzeyinde Fatsa Güneyinde ise Gürgentepe ile çevrilidir. Yüksekliği 600 metredir. Bölge kış mevsiminde ılık ve yağışlı, yüksek kesimler kar yağışlı, İlkbahar ve Sonbahar mevsimlerinde yağışlı yaz mevsiminde ise genellikle sıcak olur.

Nüfus

2018 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçlarına göre: 11.851

Çatalpınar Hakkında

Osmanlı kayıtlarında Karahamza köyüne bağlı bir mahalle olarak geçen ilçenin eski adı Çatak'tır 1953 de Çatak köy olmuş ve ilk muhtarı ise Karamustafaoğlu Mahmut beydir. 1973 yılında Karahamza köyünden Hatipler mahallesi, Keçeli köyünden Haşal mahallesi, Sakargeriş köyünden Terimli mahallesinin katılmasıyla Çatalpınar Belediyesi kurulmuştur. İlk Belediye Başkanı Kamil BİLDİ 'dir. 1990 tarihinde ise Kanunla ilçe olmaya hak kazanmış, 1991 de kaymakamın göreve başlamasıyla resmen ilçe olmuştur. Hekimoğlu, Çatalpınar'ın Sayaca Türk köyündendir. Kendisine ait bir konağı aynı köyde bulunmakta ve restore edilmeyi beklemektedir.

Coğrafi Durum ve İklim

Çatalpınar, Karadeniz'in Aybastı üzerinden İç Anadolu'ya bağlayan Devlet Karayolu içinde Bolaman çayı kıyısındadır. Denizden yüksekliği 120 metredir. İklimi Karadeniz iklimidir.

Nüfus

2018 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçlarına göre: 14.954

Kabataş Hakkında

Kabataş İlçesinin bağlı bulunduğu Ordu bölgesi 1380 larda fethedilmiş ve buralarda Hacı Emiroğulları adında bir beylik kurulmuştur. Kabataş'ın eski adı Karay köyüdür. 1928 yılında Ordu iline bağlanarak Kabataş adını almıştır. Daha sonra Gölköy ilçesine 1959 yılında ise Aybastı ilçesine bağlanmıştır. 1971 yılında belediye teşkilatı kurularak kasaba halini almıştır. 20 Mayıs 1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla İlçe kurulmuş 14 Ağustos 1991 tarihinde faaliyete başlamıştır.

Coğrafi Durum ve İklim

Kabataş ilçesi Orta Karadeniz Bölgesinde Canik dağlarının kuzey yamacında ve kıyıdan 40 km içerdedir. Rakımı 530 metredir. Doğusunda Gölköy, Batısında Korgan, Kuzeyinde Çatalpınar, Güneyinde Aybastı ile çevrilidir. İklim olarak Karadeniz ve Karasal iklim arasında geçiş alanı teşkil eder. Başlıca Akarsuları Aybastı ve Armutludur.

Nüfus

2018 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçlarına göre: 11.375

Korgan Hakkında

Bölgenin il egemen halkı Halip (Kalip), Kolk ve Kokurlardır. Kalipler ve Mitridatlar en kuvvetli çağlarında demir madenleri işletiyorlardı. Korgan'da Tatarcık köyü sınırları içersinde bulunan ve halen de yine maden ormanı adı ile anılan mıntıkada ve yine Korgan'ın bazı yaylalarında ve özellikle Yalman civarında demir cüruflarına, işletilmiş maden yataklarının izlerinin bulunması, Koliplerin ve Mitridatların bu yerlerde M.Ö. 12 yy.'da buralarda yaşadıklarını göztermektedir. M.Ö. 584 - 555 yılında Perslerin Korgan bölgesinde yaşadıkları da bilinmektedir. Persler devrinde I. Daryus'un ( M.Ö. 522 - 485 ) bu toprakları idare edebilmek için Satraplıklara ayırdığı ve dört adet birinci derecedeki satraplıktan biri olan Pont Kapadokyası Korgan topraklarını içine almış oluyordu.

M.Ö. 331 tarihinde Pers Devleti tarih sahnesinden İskender'in Orduları tarafından silindi. Pont ve Roma hakimiyetleri döneminden sonra Danışmend Gazi'nin orduları Korgan topraklarına girmişler ve 1083 tarihinde buraları ele geçirmişlerdir. Anadolu'ya gelen Oğuz Boyları'ndan bir çok topluluklar, Korgan bölgesinde yerleşmişlerdi. Denilebilir ki Ordu ilinin yayla toprakları ile, Korgan ve Kumru İlçe merkezlerini çevreleyen sahalar, tamamen Türkmenler tarafından yerleştirme sahaları yapılmış ve buralarda oturanlar da kısa zaman içinde Oğuz Boyları oymakları arasında erimişlerdi. Esasında azınlıkta bulundukları için de , hiçbir güçleri kalmayarak ağırlıklarını kaybetmişlerdir. II. Kılıçarslan zamanında Korgan ve çevresi Anadolu Selçukluları hakimiyetine girdi. ( 1178 ) Kösedağ Savaşından sonra ( 1243 ) Korgan topraklarının büyük bir bölümü Kadı Burhaneddin'in idaresine geçmiştir.

1380'lerde ise Hacı Emir Oğulları Beyliği bu çevreye hükmetmiştir.

Yıldırım Beyazıt 1398'de Ordu ve Samsun'u Osmanlı Devleti'ne katmıştır. Osmanlı idaresine geçen yöre resmi kayıtlarda Keşdere olarak anılmaktadır. Keşdere, Bolaman Irmağının bir koluna verilen addır. 1642'ye kadar Satılmış Kazasına ( Fatsa ) bağlı olan Keşdere bu tarihte kaza olmuştur. 1856'da Liva - i Canik'e ( Canik Sancağı ) bağlıdır. Bu tarihte yönetimi Akçay, Terme ve Cevizderesi İle birdir. 1860 - 65'te Canik Sancağı'na , 1866 - 71'de ise Ünye Sancağı'na bağlı bir kazadır. 1882'de ise Fatsa kazasına bağlı bir nahiye merkezi olmuştur. 1928'de ise Fatsa'ya bağlı bir Köy olmuştur. Korgan, Fatsa'nın bir bucağı olarak yıllarca varlığını devam ettirdikten sonra 1. Haziran .1958 tarihinde Belediye, 1 .Nisan 1960 Cuma günü Kaza yapılarak İlçe merkezi haline getirilmiştir.

Korgan, kelime anlamı bakımından her hangi bir mana ifade etmemektedir .İlçeye bu adın verilişi hakkında çeşitli söylentiler ve ihtimaller vardır.

Türklerin Müslüman olmaya başladığı dönemlerde, Hazar Denizinin güneyinde Horasan Bölgesinde Korgan adı verilen yerden kalkarak Korgan'a yerleşen aşiretler vardır. Buraya yerleştikten sonra geldikleri yer olan "Korgan" adını verdikleri ve bu adın buradan geldiği söylenmektedir.

"Koruyan", "Kanını Koru (Kendini Koru)" anlamına gelen "Korukan" ve daha sonra da "Korgan" denildiği söylenmektedir.

Coğrafi Durum ve İklim

Korgan ilçesinin kuzeyinde Fatsa, Güney Doğusunda Aybastı, Güney atısında Niksar, Kuzey batısında Kumru bulunmaktadır. İlçe, Yüzey şekilleri bakımından dağ ve tepelerden oluşmaktadır. Yer yer 1000 metreye varan bu tepelerden başka, zirveleri 2000 metreye yaklaşan dağlardan meydana gelmiştir. Düz arazi oranı yok denecek kadar azdır. Var olan düz arazilerin büyük bir bölümü yaylalardır. Eğimin fazla olması nedeniyle akarsuların rejimi düzensizdir. Fizme ve Keşdere akarsuları bu bolgeden gecer. Korgan İlçesi toprak bakımından fazla çeşitliliği sahip olmadığı gibi, geniş alanları gri kahverengi podzolik topraklar işgal etmiştir. Korgan, ılıman iklime sahiptir. Kışları ılık, yazları ise serin geçer. Hemen her mevsimin yağışlı geçmesi özel bir iklimin hüküm sürmesini sağlar.

Nüfus

2018 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçlarına göre: 30.545

Kumru Hakkında

Kumru İlçesi çağlar boyunca kavimlerin yaşadığı bir bölgedir. Tarihi M.Ö. 584-555 yıllarında Pers İmparatorluğu'na dayanmaktadır. Pont hakimiyeti ve daha sonra Roma'nın egemenliğine giren Kumru M.S 391 395 yıllarında Orta Asya'dan gelen Peçenek ve Kuman Türkleri'nin akınları ile karşı karşıya kalmıştır. Yörede güçlü Türk hakimiyeti 1095 - 1175 tarihlerinde Danişment'liler tarafından sağlanmıştır. 1178'de Selçuklu hakimiyetine girdikten sonra Türk nüfusu kademeli olarak yerleştirilmiştir. Kösedağ savaşından sonra sırasıyla; Eretna beyliği, Kadı Burhanettin ve Hacı Emiroğulları'nın hakimiyetine giren şehir 1427 de Osmanlı idaresine bağlanmıştır.

Osmanlı döneminde Kumru'da iki yerleşim biriminin varlığı görülmektedir. Bunlar; Meydan ve Serkeş'tir.

MEYDAN : Tekkiraz beldesinin bulunduğu yerde Meydan adlı bir kaza ortaya çıkmaktadır.İlk olarak 1590 tarihinde Satılmıştan ayrılan Meydan, 1642 de kaza olarak görülmektedir. 1856 da Nahiye-i Meydan olarak anılan kaza, 1860 - 1865 de Canik Sancağı'na, 1865 - 1871 de Ünye Sancağı'na bağlı bir kazadır. 1892 de ise Fatsa kazasına bağlı bir nahiyedir. Meydan, 1928 de Fatsa'nın Kumru Nahiyesine bağlı bir köydür.

SERKEŞ: Fatsa'nın Güneyinde bulunan köylerde (Geyikçeli, Beyceli, Dağ güvezi, Kösebucağı, Gölköy ve bugünkü Kumru) Osmanlı döneminde Serkeş adlı bir kaza vardı. Bu kaza 1642 de Canik sancağına bağlı iken 1872 de Ünye kazasına bağlı bir nahiyedir. 1882 de ise Fatsa kazasına bağlı bir nahiye merkezi olmuştur.

Kumru yöresi 1928 de Fatsa ya bağlı bir nahiye iken 1 Nisan 1960 tarih ve 7033 sayılı kanun ile İlçe haline getirilmiştir.

Kumru Adının kökeni hakkında ilmi dayanağı olmayan iddialar vardır. Kuzey - Güney istikametinde olan Elekçi deresi bilinmeyen bir tarihte taşarak ilçe merkezine yoğun bir şekilde kum bıraktığından Kumlu ismi ile anılmış, daha sonra halkın dilinde değişerek Kumru'ya dönüşmüştür. Bir başka söylenti ise Kuman Türklerinin uzun süre bu bölgede kalmalarından dolayı Kumru adı verilmiştir.

Coğrafi Durum ve İklim

Kumru ilçesi Orta Karadeniz Bölgesinde Canik dağlarının vadileri arasında bir yerleşim yeridir. İlçe merkezinin ortasından Elekçi deresi akmaktadır. Doğusunda Korgan batısında Akkuş, Kuzeyinde Fatsa, Kuzey batısında Ünye ve Güneyde Niksar bulunmaktadır. İlçe ılıman bir iklime sahiptir. Kışları ılık yazları ise sıcaktır. Her mevsimde yağış görülür.

Nüfus

2018 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçlarına göre: 31.438